Woar bin al die knöppies veur?

In de tied veur 11 september 2001 mochtn d’r nog meinsn in de cockpit koomn kiekn geduurnde ’n vlucht. Now mag dat niet meer, en ek vliege ook gien passagiers meer, mer allieneg nog vracht. Dat vien ek niet erreg, want, sorry ’t aak ’t zaege, maer met passagiers is ’t altied wat.  Iene ef d’r klaustrofobie, de twiede kreg ertkloppegen as de deurn dechte goan, de derde viend dat de bonbons oaste smöltn, de vierde ef ’t met de bloaze en de vuufde is ok niet lekker. Mer ach, as ze in de cockpit kwaamn, dan was ’t soms best gezellig, en zie vreugn oe d’oorn van ’t eufd.

Standaard was altied; ‘Wat ’n bulte knöppies, wiet ie now woar as ze allemoale veur bin?’ Aaw in ’n serieuze buie waarn dan zeenn wij ja, en zo niet dan graptn wij dat ze allemoale veur de sier waarn, um indruk te maekn, en dat d’r onder de navigasietoafel ’n grote an/uutknoppe zat en dat was ’t ienege woar as wij an mochtn zittn. Onder de ziedraemn van de cockpit zit links en rechts ’n slenger, doar kuj op de grond ’t raem mee lös draein. Toen bezuukers in de lucht vreugn woar ze veur waarn zee ’n collega, dat ze veur linker en rechter bochtn waarn. En gaf ’n veurbeeld. ‘Erreman, wij goan now rechtsof’. Dan slengerde ij an de rechter slenger, de meinsn keekn met oogn as sköttelties, en verempel, ’t gevoarte draeit ‘n rechterbocht. Ondertussn zaagn ze niet dat ek met mien vingers an de draeiknoppe van de owtopiloot zatte te draein in ’n rechter richting.’En now weer links of’. Alle eufdn draeidn noar links en ek slengerde uut alle macht an de linker slenger, tewiel de kollega de owtopiloot richtingsknoppe overnam, zonder dat d’r ook maer  iene wat van deur ad. De bezuukers geleufdn ’t allemoale en vonn ’t prachteg. Neks mooier dan ‘n ‘practical joke’. 
Wat as ze ook altied vreugn was of wij wel ies iets beangstigends addn mee emaekt. Now dan muu’k antwoardn met ja, maer et is altied goed of eloopn. Want doar wörre wij veur etraind.     In Nederlaand koomn in ’t verkeer joarleks elfonderd meinsn an eur einde deur ongelukkn. Dat bin vier jumbo’s vol, dat stört in ’n iel joar over d’iele weerld nog niet neer.Turbulensie maekt meinsn altied ongemakkelek, en soms bange, mer ’t is eigenlek net as riedn op  ‘n weg met koeln en gaetn. Oen owto kan d’r prima teegn, maer ’t is niet comfortabel. Vuule meinsn achterin bin bange, um dat ze gien controle em over de zaekn. Mer ie muun maer zo reekn, ’t gevoarlekste van vlieng’ is  ’t rittien noar ’t vliegveld.  ’n Luchtvaart maaskappije uut de westerse weerld stek over de spanne van ’n carriere van ’n vliegenier   zo’n miljoen euro per vliegenier in training. D’r is gien beroepsgroep die zo vuule en vaeke wörd bij espiekerd veur ’t oplössn van de miest uutienloopnde probleemn as de pilootn.  En oe wij met mekaere muun proatn zo dat wij de mieste informasie uut mekaere trekkn, opdat d’iene aand altied wet wat d’aandere aand dut. Ek eb net mien alfjoarlijkse simulator exaamn weer ad. Dan krieg ie allerlei naerigeid over oe en, en dat muuj oplössn, doe’j ’t fout dan ku’j ’t nog ’n keer overdoen, en aanders stoa’j an de grond. Eigenlijk stet indirect elleke keer oen baene op ’t spel. Dat gef elleke keer weer wat stress, mer ja, neks veur neks.
Eigenlek bin onze grootste vijaandn oast en zwoartekracht. Aaj ’t op d’uppn em en ie willn noar uus dan bij gauwer eneigt umme regels en procedures an oen leerze te lappn. Noa ’n lange nachtvlucht wil ie neks liever as d’r ’n einde an draein, en noar baede. Mer aaj op Schiphol niet terechte kunn  deur slecht weer, en dan toch deurdouwn umme ’t aaj noar uus willn, dan kuj oezellef en de klaantn  in gevoar brengn. Doar muu’j oe altied veur waern, en dat is wel ies muujlek want oen lechem skroewt umme sloap, en ie muun alle zeiln bijzettn umme ’t allemoale netties en veilig te doen. An ‘d aandere kaante, as d’r wel stront an de knekker is dan krieg ie ’n adrenaline stoot en bi’j in ien keer kloar wakker.
Tja, en dan zwoartekracht, doar deinkn wij nooit bij noa, mer et is iederiene zien grootste vijaand.  As wij met driehonderd kilometer per uur de stärtbaene of dendern en dat zwoare bakbiest, met neengtig  ton vracht en onderdduuznd liter kerosine get de lucht in dan is ’t altied weer ’n kick, as of aaj zwoartekracht versloan.  Aaj oen eevmwicht verliezn op  de trappe, now, dan bi’j snel beneedn. Dan ef de zwoartekracht oe verslaegn. Oen erte zol ‘t ’n stuk minder muujlijk em met oen bloed uut de tienn terugge te pompn teeng de zwoartekracht in, as die zwoartekracht d’r niet was. Stelt oe ies veur, ’n leemn zonder zwoartekracht, dan kon ie net zo verre springn as Neil Armstrong destieds op de moane. Vuuf keer goed ofzettn en ie waarn zo van ’t Einde op ’t Aevnplein. ‘Wie was dat die net over de kerreke en sprung?’. ‘Oh, dat was Gait van Jaap-om, ij ad oast, ij was oaste te laete veur de dokter’.   Zonder dit fenomeen ad ek mien onderkinne miskien boom’ op de kop ad, en ad die stewardess in plaese van ’n verzakt achterste ’n pronte konte.  Stroatemaekers kon deur tot eur viefnzestegste, in de skure laedn ze de vrachtwaegns met d’aand vol met rolln tapijt, en aaj kwoad waarn op ’n collega en ie gaavn um ’n druun dan bungelde ij d’iele dag teeng de tl buizn an ’t plafond. Ek zol ’t wel ’n keer ’n daeggien mee willn maekn.